تاریخ جزیره قشم

نام‌های قدیمی این جزیره، “ابرکاوان” ، “کِشم” و “لافت” بوده. اسم “ابرکاوان” قدمت خیلی زیادی داره و به دوره‌ی ساسانیان برمی‌گرده.

واژه‌ی “کاوان” در زبان پارسی میانه به معنی “از تبار کاوه” است و در منابع پیدا شده، کاوه اسم یک شخص خاص بوده و اسم جزیره رو از روی اسم اون برداشته‌ن. این اسم تا این زمان هم باقی مونده و الان اسم یکی از روستاهای قسمت شمالی جزیره قشمه و به صورت درگهان تلفظ می‌شه.

در  سال ۲۳ قمری، و در آغاز پیدایش اسلام، فرمان‌دار عرب بحرین و عمان، سپاهی رو برای تسخیر ابرکاوان آماده کرد. مرزبان کرمان در اون‌جا با استحکامات و نیروهای کمی که داشت سعی کرد مقابل اونا بایسته، اما توسط اعراب کشته شد. 

و بعد از اون بود که مسلمانان به سوی جنوب ایران هجوم بردند.

برای آشنایی کامل با شهر قشم به سایت قشم گردی مراجعه کنید.

ابرکاوان یا همون قشم، در اوایل تمدن اسلامی، یه شهر آباد و پررونق بوده، با روستاهایی پر از کشتزارهای پربار و نخلستان‌. در اون زمان‌ها ابرکاوان یه مرکز فعال دریانوردی و تجاری و یک منبع آب شیرین برای کشتی‌ها بوده. اما وضع برای همیشه به این خوبی باقی نمونده، به طوری که در عصر یاقوت حموی (جغرافی‌دان و تاریخ‌نویس مشهور قرن هفتم هجری قمری) جزیره ابرکاوان شکوه گذشته‌ی خودش رو کاملا از دست داده بوده، در حدی که هیچ‌کس نتونسته بود به یاقوت حموی در پیدا کردن و ثبت جایگاه و موقعیت درست و دقیق جزیره کمک کنه.

موقعیت جغرافیایی جزیره قشم

جزیره قشم از شمال به شهر بندرعباس، مرکز بخش خمیر و قسمتی از شهرستان بندرلنگه، از شمال‌شرقی به جزیره هرمز، از شرق به جزیره لارک، از جنوب به جزیره هنگام و از جنوب‌غربی به جزیره های تنب بزرگ و  تنب کوچک و ابوموسی محدود می‌شه. نزدیک‌ترین بندر کشور به جزیره قشم، بندرعباسه. فاصله‌ی بندرعباس تا محل سربندر قشم حدود ۲۰ کیلومتره (۵۰ دقیقه با شناورهای مسافری).  از طرفی، نزدیک‌ترین فاصله‌ی این جزیره به ساحل اصلی کشور، خطیه که دماغه‌ی شمالی جزیره، در محل بندر لافت رو به بندر پل، در شهرستان خمیر وصل می‌کنه (۲۰ دقیقه با لندینگ کرافت‌های خودرو بر). این فاصله حدود ۱۸۰۰ متره و قراره در آینده محل احداث پل خلیج فارس باشه.

جغرافیای انسانی

جمعیت کل جزیره قشم حدود ۱۴۹ هزار نفره که حدود ۶۷ هزار نفر در نقاط شهری و حدود ۸۲ هزار نفر هم در نقاط روستایی سکونت دارن. علاوه بر جمعیت بومی و ساکن، جزیره قشم جمعیت غیربومی و مهاجر زیادی هم داره که اکثرا توی بخش‌های تجارت، بازرگانی، صنایع و معادن، ادارات دولتی و ارگان‌ها، بانک‌ها، تشکیلات سازمان منطقه آزاد قشم و بخش‌های خدماتی دیگه به فعالیت مشغولن.

علاوه بر این، در سال‌های اخیر، تعداد نسبتا زیادی گردشگر هم، به‌ خصوص توی فصل‌های پاییز و زمستان و تعطیلات نوروزی، وارد جزیره می‌شن. ملوان قدیمی جزیره قشم مرد دریا؛ یکی از ملوانان قدیم جزیره قشم زبان اصلی مردم قشم، مثل همه‌ی مردم ساکن بنادر و سواحل جنوب کشور، فارسی ولی با گویش بندریه که برای همه‌ی مردم و مسافرایی که به جزیره میان قابل درک و فهمه. لهجه‌ی محلی و متداول مردم قشم در شهرها و روستاهای اون تقریبا یکسانه. به‌طور کلی میشه گفت زبان محلی قشمی، آمیخته‌ای از زبان‌های عربی، فارسی، بندری، هندی و انگلیسیه! اکثر مردم جزیره قشم، اهل تسنن هستن و مذهب شافعی دارن.

شهر قشم طبق آخرین تقسیمات کشوری، شهرستان قشم شامل ۶۹ شهر و روستا می‌شه. شهر قشم در شرقی‌ترین نقطه جزیره واقع شده‌ و درسته که این شهر نسبت به کل جزیره مرکزیت هندسی نداره، اما به علت موقعیت مهم استراتژیکش (دید گسترده به جنوب، شمال و شرق، دید به تنگه‌ی هرمز، نزدیکی به بندرعباس و…) از قدیم اهمیت زیادی داشته و بیش‌ترین جمعیت جزیره در این شهر ساکن بوده‌ن. شهر قشم از نظر تجاری موقعیت خوبی داره و به دلیل اینکه یکی از مناطق آزاد ایرانه، خیلی از گردشگرهایی که به این شهر میان، از پاساژها و مراکز خرید این شهر هم دیدن می‌کنن و می‌تونن خرید خوبی از این شهر داشته باشن. همین‌طور داخل شهر هتل‌هایی با کیفیت‌های مختلف برای استفاده‌ی گردشگرها وجود داره.

اقتصاد جزیره بازار واردات کالاهای مختلف و مهم از کشورهای حاشیه‌ی خلیج فارس به جزیره قشم خیلی پررونقه، به همین دلیل، بندرهای تجاری این جزیره از اهمیت زیادی برخوردارند. در قدیم بنادر صیادی و بنادر تجاری در کنار همدیگه قرار داشته ولی حالا به دلیل رونق اقتصادی، بندرها به صورت اختصاصی و ویژه خدمات‌رسانی به کشتی‌های تجاری و صیادان رو انجام می‌دن. بنادر مهم شهرستان قشم به ترتیب زیر هستند: ۱ – بهمن ۲ – شهید ذاکری ۳ – بندر سوزا ۴ – مسن ۵ – سلخ ۶ – کاوه ۷ – لافت ۸ – درگهان ۹ – باسعیدو ۱۰ – فجر ۱۱ – شرکت نفت ۱۲ – رمچاه ۱۳ – کندالو ۱۴ – طبل ۱۵ – هنگام. یکی از منابع اصلی درآمد مردم این جزیره صید و شکار ماهی و آبزیانه. صیادی در این منطقه به وسیله‌ی قایق موتوری، لنج، و مشتا انجام می‌شه. مشتا یا حدر، یه نوع وسیله‌ی ماهی‌گیریه که از چوب درست می‌شه.